مصطفی باقری / اشاره: قرار گرفتن آذربایجان‌غربی در میان رشته‌کوه‌های زاگرس شمالی، وجود دشت‌های حاصل خیز و همچنین اماکن تاریخی و باستانی، باعث ایجاد مناطق نمونه گردشگری طبیعی در این استان شده است. مناطقی که اغلب در کشور بی‌نظیر بوده و با آب‌وهوای نسبتاً متعادل این استان مقصد مناسبی برای حضور گردشگران و مسافران است. علی‌رغم این موهبت‌های الهی و طبیعی، امروزه شاهد این هستیم که سهم ناچیزی از گردشگران داخلی و خارجی نصیب این استان می‌شود؛ که مسلماً برای افزایش این سهم نیازمند سرمایه‌گذاری در این حوزه توسط دولت و بخش خصوصی به جهت ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای گردشگر و از طرفی هم ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی در مناطق نمونه گردشگری است. در سال‌های اخیر شاهد این هستیم که سرمایه‌گذاران از سمت صنعت و کشاورزی به سمت حوزه گردشگری میل پیداکرده‌اند. ولی در این مسیر با مشکلات فراوانی درگیر بوده و بعضاً باوجود علاقه بسیار از ادامه مسیر پشیمان شده و سرمایه خود را به حوزه‌ی دیگری گسیل می‌دهند. دراین‌بین نیاز است تا دستگاه‌های دولتی با اعمال سیاست‌های تشویقی و همچنین رفع موانع سرمایه‌گذاری در این بخش، نسبت به تشویق سرمایه‌گذاران جهت نیل به حوزه گردشگری و ایجاد بسترهای مناسب به جهت جذب گردشگر و مسافر به این استان اقدام کنند.
۱۲۰۰ میلیارد تومان حجم سرمایه گذاری بخش خصوصی
جلیل جباری، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی در مورد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه گردشگری می‌گوید: وضعیت عمومی سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری در سال‌های اخیر رو به افزایش است و ما حدود ۵۰ مجوز و موافقت اصولی اولیه برای متقاضیان سرمایه‌گذاری خصوصی اعم از اقامتگاه‌های بوم گردی، واحده‌ای‌های روستایی، هتل‌آپارتمان‌ها، هتل‌های ۲،۳ و ۵ ستاره، مجتمع‌های رفاهی بین‌راهی، تفریحی، ورزشی، مراکز تندرستی و سلامت گردشگر، صادر کرده‌ایم که مبلغی بالغ‌بر هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان حجم این سرمایه‌گذاری‌ها در سال‌های ۹۵ و ۹۶ است.
جباری در زمینه سرمایه‌گذاری دولت در بخش گردشگری هم می‌گوید: دولت نیز در مناطق گردشگری برخی زیرساخت‌ها را تأمین کرده است. زیرساخت‌هایی همچون ساخت راه، انشعابات آب و برق و هموارسازی زمین اماکن ازجمله اقدامات دولت جهت ایجاد زیرساخت در مناطق نمونه گردشگری استان است. دولت فقط در سال ۹۶، رقمی بالغ‌بر حدود ۲۵ میلیارد تومان در این زمینه در استان برای تشویق سرمایه‌گذار به جهت حضور در مناطق نمونه گردشگری هزینه کرده است.
مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع‌دستی استان مشکلات سرمایه‌گذاران حوزه گردشگری را این‌گونه بیان می‌کند: درگذشته با توجه به استعدادهای زیست بومی استان، تمایل دولت بیشتر به توسعه کشاورزی و بعضاً صنعت بود. پیرو همین سیاست بانک‌ها نیز بیشتر تمایل به ارائه تسهیلات به بخش صنعت و کشاورزی داشته و حجم بالایی از تسهیلات خود را به این حوزه‌ها ارائه می‌دادند. به همین جهت سرمایه‌گذاران بخش گردشگری با مشکلات فراوانی ازجمله همکاری سخت و کند دستگاه‌های دولتی و همچنین عدم ارائه تسهیلات مناسب از سوی بانک‌ها مواجه بودند؛ اما امروز برنامه ریزان ملی و استانی به این نتیجه رسیده‌اند که می‌توانند با توسعه حوزه گردشگری نیز در ایجاد اشتغال و درآمد در استان گام بردارند. به همین جهت بانک‌ها هم در ۲ سال اخیر کم‌کم توجه خود را به این سمت نیز سوق داده‌اند اما روند ارائه تسهیلات بانکی هنوز به حد ایده‌آل نرسیده است. از طرفی هم قانون‌گذار ما را مستلزم کرده است که برای ایجاد اماکن گردشگری از دستگاه‌های مختلف ازجمله منابع طبیعی، آب منطقه‌ای، محیط‌زیست و … استعلامات موردنیاز را انجام دهیم؛ اما یکی از مشکلات سرمایه‌گذاران روند بسیار کند جواب دادن به استعلامات از طرف برخی از دستگاه‌ها است. ما در اداره‌کل میراث مجوز اولیه را صادر می‌کنیم، اما بعضاً مشاهده می‌شود، برای ساخت یک مجتمع برخی از دستگاه‌ها تا ۶ ماه جواب استعلام را به سرمایه‌گذار بخش خصوصی نمی‌دهند و این خود باعث دل سرد شدن آنها می‌شود. درواقع روند همکاری سایر دستگاه‌ها با حوزه گردشگری بسیار سخت است و ما انتظار داریم سایر دستگاه‌ها این پروسه را تسریع ببخشند تا چرخ سرمایه‌گذاری این بخش نیز بچرخد.
جباری در مورد اقدامات جهت رفع مشکلات سرمایه‌گذاران و همچنین سیاست‌های تشویقی برای این بخش می‌گوید: همان‌طور که گفتم یکی از مشکلات سرمایه‌گذاران حوزه گردشگری، روند کند پاسخ‌دهی به استعلامات توسط دستگاه‌ها بود که اخیراً بنا به دستور آقای استاندار و مصوبه‌ی کارگروه امور زیربنایی استان، مقرر شد اگر دستگاهی ظرف مدت یک ماه به استعلامات پاسخ ندهد، به‌منزله پاسخ مثبت تلقی می‌شود؛ که با این مصوبه، یکی از مشکلات اصلی سرمایه‌گذاران حل شد. در بحث سیاست‌های تشویقی نیز یک سری کمک‌های تحت عنوان کمک‌های فنی و اعتباری از طرف سازمان میراث فرهنگی برای سرمایه‌گذاران وجود دارد. بدین‌صورت که اگر طرحی از طرف ما به بانک جهت دریافت تسهیلات معرفی شود، صفر تا ۸ درصد کارمزد این تسهیلات توسط سازمان به‌صورت یارانه به سرمایه‌گذار پرداخت می‌شود. برای این سیاست، اعتباری حدود ۵ میلیارد تومان در اختیار اداره‌کل استان است.
وی در پاسخ به سؤال خبرنگار جاده تجارت مبنی بر اینکه یکی از عوامل جذب گردشگر و مسافر به استان، تبلیغات و شناساندن ظرفیت‌های گردشگری استان در سطح کشور و حتی بین‌الملل است، اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان در این زمینه چه اقدامی کرده است، می‌گوید: در سطح استان فکر کنم ما توانستیم تقریباً تمامی مراکز گردشگری خود را به مردم استان معرفی کنیم؛ اما در سطح کشور با مشکلاتی روبه‌رو هستیم. برای مثال ما برای برگزاری هفته فرهنگی استان در تهران نیاز به همکاری سایر دستگاه‌ها هستیم که همواره در این زمینه مشکلات فراوانی را تحمل می‌کنیم درحالی‌که برنامه‌های این‌چنینی می‌توانند سهم به سزایی در شناساندن ظرفیت‌های استان در سطح کشور داشته باشند. چنان‌که غرفه آذربایجان‌غربی در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری بهمن‌ماه سال جاری در تهران، مورد استقبال بی‌نظیر هم‌وطنان سایر استان‌ها قرار گرفت. در حوزه بین‌الملل نیز ما دچار مشکل کمبود منابع هستیم تا بتوانیم در حد شایسته نسبت به تبلیغ و معرفی اماکن گردشگری استان اقدام کنیم. البته اخیراً شروع به ساخت کلیپ‌هایی با محتوای مسیرهای گردشگری استان کرده‌ایم.
جباری در مورد مشکلات دو پروژه منحصربه‌فرد گردشگری که توسط بخش خصوصی سرمایه‌گذاری شده است می‌گوید: پروژه تله‌کابین ارومیه و مجتمع گردشگری باری دو پروژه منحصربه‌فرد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه گردشگری است که در سال‌های گذشته آغاز به کارکرده‌اند اما متأسفانه اکنون با مشکلات فراوانی مواجه اند. در مجتمع گردشگری باری مسائل پیچیده‌ای ازجمله انباشت جرائم بیمه، جرائم بانکی، مسأله خشک شدن دریاچه ارومیه، مسائل مربوط به سهامداران این پروژه ازجمله مشکلات این مجتمع است. با توجه به منحصربه‌فرد بودن این مجتمع وقت زیادی برای حل مشکلات آن صرف کرده‌ایم. حتی ریاست و معاونت سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور هم برای حل مشکلات «مجتمع باری» ازآنجا بازدید کرده‌اند. ما تمامی تلاشمان در جهت رفع این مشکلات است. در مورد پروژه تله‌کابین هم براثر تغییرات پی‌درپی مدیرعامل و هیئت‌مدیره مشکلاتی در روند پروژه به وجود آمده است. همچنین یک سری مشکلات فنی ازجمله واگذاری برخی زمین‌ها توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری و انشعابات آب شرب روستایی برای ایستگاه‌های پروژه نیز وجود دارد که در جهت رفع آنها هستیم. ما اعتقادداریم، خود مدیران این شرکت لازم است بیشتر مصمم بوده و جدی‌تر پیگیر باشند تا سریع‌تر این موانع رفع شود.
نائب رئیس مرکز خدمات سرمایه‌گذاری خارجی استان نیز در مورد پروژه تله‌کابین ارومیه می‌گوید: با توجه به اینکه این پروژه متعلق به یک سرمایه‌گذار خارجی است، این مرکز در جهت رفع موانع آن اقدام کرده و تاکنون قدم‌های مثبتی را نیز برداشته‌ایم. فقط در دو بحث واگذاری برخی از زمین‌ها و آب شرب به مشکل برخورده‌ایم که با رایزنی که صورت گرفته این موانع نیز رفع خواهد شد و پروژه می‌تواند مسیر خود را ادامه دهد.
داود غفارپور در ادامه با اشاره به سامانه پنجره واحد سرمایه‌گذاری می‌گوید: به‌زودی یک پنجره واحد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه‌های مختلف رونمایی خواهد شد. در این پنجره واحد تمامی ارگان‌ها ظرفیت‌های جذب سرمایه‌گذار خود را معرفی کرده و سرمایه‌گذار با مراجعه به این پنجره نسبت به انتخاب آگاهانه حوزه سرمایه‌گذار خود اقدام می‌کند. مسلماً اداره‌کل میراث فرهنگی و گردشگری نیز می‌تواند با معرفی مناطق نمونه گردشگری که پتانسیل جذب سرمایه‌گذاری را دارد در این سامانه نسبت به جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی در حوزه گردشگری اقدام کند.
مجتمع گردشگری «ستاره سیلوانا» در انتظار تخصیص تسهیلات بانکی
یکی دیگر از پروژه‌های فاخر ارومیه که در حوزه گردشگری و توسط بخش خصوصی سرمایه‌گذاری شده است، مجتمع گردشگری «ستاره سیلوانا» است. علی‌رغم کلنگ زنی این پروژه در سال گذشته، منتهی روند ساخت فیزیکی آن با کندی روبه‌رو است. «ریباز میرزایی» بخشدار بخش سیلوانای ارومیه در مورد مشکلات این پروژه می‌گوید: در ابتدا که این سرمایه‌گذار قصد آغاز پروژه را در جوار دریاچه سد شهرهایی ارومیه داشت، دریافت مجوز تغییر کاربری زمین آن حدود ۱۸ ماه به طول انجامید. بعد از صدور مجوز و کلنگ زنی پروژه، این سرمایه‌گذار که تاکنون حدود ۱۱ میلیارد تومان در این پروژه اعتبار هزینه کرده است. ولی اکنون ۶ ماه است که منتظر ارائه تسهیلات از سوی بانک سینا برای ادامه پروژه است. متأسفانه این تسهیلات تاکنون علی‌رغم پیگیری‌ها ارائه نشده است. البته آقای استاندار و فرماندار، عنایت ویژه به این پروژه دارند و در جلسه اخیر کارگروه اشتغال پایدار روستایی شهرستان ارومیه مقرر شد یک تسهیلات ویژه دیگری به جهت تسریع در روند ساخت این پروژه به سرمایه‌گذار داده شود.
میرزایی در مورد سرمایه‌گذار این پروژه می‌گوید: «در ابتدای آغاز این پروژه دعوت‌نامه‌هایی از کشور سوئیس برای سرمایه‌گذاری در آن کشور برای ایشان ارسال‌شده بود اما ایشان با رد هرگونه پیشنهاد خارجی، در ایران ماند و در حوزه گردشگری این دیار سرمایه گذاری کرد. پس از دستگاه‌های اجرایی انتظار می‌رود از این سرمایه‌گذار حمایت کرده تا هر چه سریع‌تر این پروژه به مرحله بهره‌برداری و بازگشت سرمایه برسد تا برای دیگر سرمایه‌گذاران حوزه گردشگری انگیزه‌ای ایجاد کند.»
درواقع آذربایجان‌غربی دارای پتانسیل‌های فراوان به جهت جذب سرمایه‌گذار در حوزه گردشگری است و سرمایه‌گذاران بسیاری نیز تمایل به سرمایه‌گذاری در مناطق نمونه گردشگری استان دارند. منتهی به نظر می‌رسد طرح‌های گردشگری هنوز مانند طرح‌های بخش‌های کشاورزی و صنعت برای برخی از نهادها تداعی کنند ایجاد شغل و درآمد برای مردم استان نشده است در حالی غیرازاین است و این بخش می‌توانند هم پای دیگر بخش‌ها در زمینه ایجاد شغل و درآمد در استان نقش داشته باشد. روند آرام صدور مجوزها و استعلامات مختلف و همچنین ارائه ندادن تسهیلات لازم از طرف بانک‌ها به این سرمایه‌گذاران ازجمله مشکلات این بخش است که امید است با عنایت مسئولین و برنامه ریزان استان هر چه سریع‌تر این موانع نیز رفع شود.
به نظر می‌رسد مادامیکه دستگاه‌های اجرایی دولتی قادر به ایجاد رویه‌ای واحد و هماهنگ برای بررسی روند مجوز دهی و خدمات‌رسانی به سرمایه‌گداران حارخی حوزه گردشگری استان نباشند، روند طولانی پاسخ‌دهی به استعلامات و همچنین بروکراسی هزار لایه دولتی، مانع اصلی و عامل عمده در کاهش رونق و جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در این عرصه خواهد ماند.
منبع : دو هفته نامه جاده تجارت
دیدگاه شما چیست؟